Güçlü Yem

Sağım döneminde hangi süt yemi kullanılacaksa kademeli olarak doğumdan 3 hafta önce o süt yemine geçilmeli, doğuma 1 hafta kalınca hayvan başına günlük 5 kg süt yemi verilmelidir.

Doğumda ineğin vücut kondisyon skorunun 3.5 olması istenir. Dört ve üzerindeki kondisyonlar yem tüketiminde ciddi azalmalara, 3’ün altında olan kondisyonlar ise hem ineklerin laktasyon süt üretiminin 500-1000 lt altında kalmasına hemde hayvanların hastalıklara karşı direncinin azalmasına sebep olur.

Erken sağım döneminde aşırı ağırlık kaybı (toplam vücut ağırlığının %20’ den fazlası) üreme döngüsünün tamamen durmasına yol açar. Yüksek verimli bir süt ineği doğumdan sonraki 3 aylık erken sağım döneminde en fazla 50-60 kg canlı ağırlık kaybetmesi normal karşılanmalıdır.

Doğumdan hemen sonra konsantre yem (fabrika yemi) 2 günde bir 0.5-1 kg artırılarak hayvanın süt verimine göre verilmesi gereken en yüksek miktara ulaşılmalıdır.

Hayvanlarınıza konsantre yem (fabrika yemi) ve kaba yemi birlikte karıştırarak toplam rasyon şeklinde verin. Bu uygulama hem yem tüketimini artırır hemde her bir öğün farklı yem vermeye göre rumen asit dalgalanmalarını azaltıp rumen ortamını iyileştirerek selüloz sindiren bakterilerin daha iyi çalışmasını sağlayıp daha fazla mikrobiyal protein üretimini mümkün kılar.

Özellikle yüksek verimli hayvanlarda doğumdan sonraki ilk 3 ay içinde, yeterli ve dengeli besleme yapılmadığında, birçok metabolik hastalık (ketozis-asidozis-laminitis) ve döl verimine ilişkin problemler yaşanır.

İşletmenizdeki en kaliteli kaba yemleri doğumdan sonraki ilk 3 ay içinde kullanın. Bu dönem içinde süt hayvanı negatif enerji dengesindedir. Vücuttan süt ile dışarı atılan besin maddelerinin yerine konabilmesi, bu dönemde süt yemi ile birlikte kullanılacak yeterli miktarda kaliteli kaba yemin (mısır silajı, yonca, fiğ, yulaf kuru otu) kullanımı ile mümkündür.

Dengeli bir besleme ve iyi bir rumen (işkembe) sağlığı için konsantre yemin (fabrika yemi, tahıl kırması vb.) toplam rasyona sağlamış olduğu kuru madde miktarı %55’i geçmemelidir. Başka bir anlatımla toplam rasyonun kuru maddesinin en az %45’i kaba yemden sağlanmalıdır.

Süt sığırlarının rasyonunda kullanılacak kaba yemin kuru maddesinin en az %35-50 gibi bir kısmı 5 cm ‘den daha uzun doğranmış kuru otlardan oluşmalıdır. Bu durum sağmal sığırların çiğneme aktivitesini artırarak iyi bir geviş getirmeyi sağlayıp hayvanın rumeninin (işkembe) sağlığını ve faaliyetlerinin sürekliliğini mümkün kılar. (Örnek olarak kaliteli mısır silajı veya çok taze yeşil körpe sulu kaba yemler tek başına kaba yem kaynağı olarak kullanılmamalıdır. Rasyonda kaba yem kaynağı olarak mısır silajı yanında mutlaka yeterli miktarda yonca, fiğ, yulaf kuru otu veya balya samanı gibi kuru kaba yem kaynağı da kullanılmalıdır.)

Sağmal hayvanların toplam rasyonundaki kaba yem oranının hem yeterli miktarda hem de yeterli yapısal büyüklükte (5 cm’den daha küçük yapıda) olmaması buna karşın konsantre yem (fabrika yemi, tahıl kırması vb.) oranının yüksek olması, süt yağ oranının düşmesine neden olur.

Gerek hatalı beslenmeden (yetersiz miktarda ve yapıda kaba yem verilmesi veya fazla miktarda konsantre yem verilmesi), gerekse hastalıklardan kaynaklanan ishal vakalarında hayvan yemden yeterince yararlanamaz. Hayvanı bu olumsuz durumdan biran önce kurtarıp normale dönmesine yardımcı olmak için verilen konsantre yemlerin (fabrika yemi, tahıl kırması vb.) miktarı azaltılarak kuru kaba yemlerin (yonca, fiğ, yulaf kuru otu veya balya samanı gibi) miktarı artırılmalıdır.

Özellikle kaba yem kaynağı meraya dayalı beslemelerde, yetersiz yapısal kaba yem alımı ile üretilen sütün yağ oranı düşer. Bu uygulama ile meydana gelecek olumsuz durumun ortadan kaldırılması için hayvanlar meraya çıkmadan önce hayvan başına günlük minimum 3-5 kg yeterli yapısal büyüklükte (5cm’den büyük yapıda) kuru kaba yem (yonca, fiğ, yulaf kuru otu veya balya samanı) verilmelidir.

Sağmal hayvanlarınızın en az 15 günde bir süt verimini tespit ederek süt verimlerine göre yeniden gruplayarak grup yemlemesi yapınız.

Hatalı besleme ve olumsuz işletme şartlarının sebep olduğu ayak hastalıklarında kuru madde alımı azalarak süt veriminde %5-36 düzeyinde düşüş olur. Özellikle bağlı duraklı ve gezinme alanı beton zemine sahip işletmelerdeki süt sığırlarında, yılda en az iki kere tırnak bakımı ve ayak tedavisi yaparak, süt verimi düşüşlerinin önüne geçip bu sağmal hayvanların daha uzun süre ekonomik olarak damızlıkta kullanım süresi artırılmalıdır.

Sağım döneminin 4-5 ayından sonra sağmal ineklerde süt verimindeki düşüş aylık %8-10 civarında gerçekleşmektedir. Süt verimindeki aylık düşüşe bağlı olarak aynı oranda da verilen yem miktarında azaltma yapılmalıdır. Aksi taktirde süt veriminin her ay %10 azalmasına karşılık yemde aynı oranda azaltmaya gidilmemesi, hayvanların yağlanmasına, ileride kuru döneme geçişle ilgili problem yaşanmasına ve bu dönemde aşırı canlı ağırlık artışı, karaciğer yağlanması dolayısıyle iştahsızlığa, buzağılama sonrası ketozis ve bağışıklık sisteminin bozulması gibi problemlere neden olur.

Damızlık inek ve düveler periyodik olarak %3’lük formalin veya %5’lik bakır sülfat içeren ayak banyosundan geçirilmelidir.

Ayda en az bir kez Kaliforniya mastitis testi yapılarak gizli mastitis önlenmelidir.

İşletmenizin şartlarını , sağım döneminde hayvanların kuru madde alımını en yüksek seviyeye çıkartacak şekilde düzenleyin. (Sıcaklık stresine karşı fiziksel önlemler almak, sıkışıklıktan kaçınma, hayvan başına en az 60 cm yemlik uzunluğu gibi.)